Kuruluş tarihi MÖ.(3000) yıllarına giden yerleşim yeri olan Afşin, aynı zamanda Güney Akdenizi Orta Anadolu ya bağlayan geçit niteliği de taşıdığından Ekonomi, her zaman canlılığını muhafaza etmiştir. Fakat 1944 yılına kadar Elbistan ilçesinin nahiyesi olarak kaldığından bu ilçenin Ticari baskısı altında kalmıştır. 1975 yılında termik santralinin inşaatına başlanması ve 1986 yılı süreci içerisinde İlçe ekonomisi işçi potansiyeline bağlı olan bir atılım yaşamıştır.
Bu süreçten önce ekonomisi %90 tarım ve hayvancılığa bağlı olan ilçe sanayi girdileri ve bu yolla meydana gelen istihdam, tarım ve hayvancılıktaki önceliği giderek azaltmıştır. İlçemizdeki termik santrali; 2.ci ve 3.cü ünitelerinin yapılması gerçeği ekonomide giderek sanayiinin ağırlıklı olacağı sinyallerini vermektedir.
a) Tarım :
İlçemizde tarla ziraatçılığı hakimdir. Tarla ziraatına ayrılan alan (83.142 ) Ha. dır. İlçeyi kuzeyden güneye doğru ikiye bölen Hurman Çayı, tarıma geniş sulama imkanı verse de; sulama kanalı ve göletlerin mevcut olmayışı ilçenin tarla ziraatını uzun yıllar mağdur etmiştir. Ancak devlet yatırım programına alınan Karakuz ve Adatepe sulama barajlarının faaliyete geçmesi durumunda ülkemizin sayılı ovalarından olan tarım alanlarımızın verimi, arzulanan noktaya ulaşacaktır.
Zirai faaliyetleri üç bölümde inceleyebiliriz.
a) Sanayi Bitkileri
b) Hububat-Bakliyat
c) Meyve ve sebzecilik
aa) Sanayi bitkileri :
Bu sınıftan olan şeker pancarı ekimi, ilçemizin sulanabilir arazisinin büyük bir bölümünü kaplar. Her yıl dönüşümlü olarak ekilen 5000 Ha. lık bir alanı kaplayan pancar üretimi komşu ilçe Elbistan'da mevcut olan şeker fabrikasının %42’lik ham maddesini karşılar. Şeker polar derecesi 19.1 olan yöre şeker pancarı, nitelik açısından önemli bir yer teşkil eder. Yıllık üretim miktarı 275000 Ton dur. Yine bu sınıftan olan Ayçiçeği’nin, ilçemizde son yıllarda geniş ekim alanları bulunmaktadır. Bu bitkinin iklime uyum sağlaması ve ekonomik değerinin anlaşılması bu artışa neden olmuştur.
ab)Hububat- Bakliyat :
İlçemizde üretilen hububat ve bakliyat nev 'i ilçe ekonomisinde önemli bir yeri tutar. Ziraat, Afşin ovasında ekilebilir alanlarda Buğday (60.000 Ton), Arpa(20.000 Ton), Nohut (6.000 ton), Fasulye (20.000 ton), K.mercimek (50 ton), Mısır (180 ton), Yeşil Mercimek (20 ton) ekimleri yapılan türlerdendir. Bunlardan ilçe ekonomisine asıl katkıda bulunan ürünü buğday ve fasulye teşkil eder. Bu ürünlerin toplanıp değerlendirilmesi ve ülke dışına satışında rol oynayan 70 peronluk yeni bir hububat hali (Kooperatifçe) yaptırılarak çiftçilere ve zahirecilere kolaylık getirilmiştir. Şunu da belirtmekte fayda var ki; bölgemizde yetiştirilen fasulye, Yurt sathında aranan bir tür olup özel bir lezzete sahiptir.
Meyvecilik ve sebzecilik : Bundan 30-40 yıl öncesine gidildiğinde ilçe ve köylerinde genelde büyük meyve bahçeciliği yapılmakta iken Son yıllarda bu alanların giderek küçülüp kaybolma noktasına gelmesinin en belirgin sebebi; ilçede başlayan sanayileşme ve buna bağlı etmenlerin rol oynadığı bir gerçektir. Genel ekonomiye fazlaca bir fayda sağlamayan bu tür üretimlerin, Ancak çiftçilerimizin kendi bütçelerine bir nebze katkı sağlamaktadır. Özellikle elma (3000 Ton) ve kayısı(1250 ton) üretiminin bir bölümü ilçe dışına da pazarlanma imkanı bulmaktadır. Ayrıca seyrekte olsa bahçe ağacı olarak armut (380 ton) kiraz(36 ton), Vişne(140 ton), ceviz (204 ton) gibi meyveciliğe rastlamak mümkündür. Günümüzde meyveciliğe nadiren de olsâ, Kargabük, Deveboynu, Soğucak, Nadır, Kamışçık köylerinde rastlanabilir.
İlçemizde geleneksel olarak yapılan bağcılık, son yıllarda eski önemini kaybetmeye yüz tutmuştur. Zira, daha önce bahsettiğimiz gibi sanayi atıkları şehirleşmenin getirdiği olumsuzluklar, bağcılığın devamını ve gelişimini olumsuz yönde etkilemiştir. Bölgemiz bağlarında yetişen kabarcık cinsi üzümün, kabuğunun inceliği ve şırasının fazlalığı dolayısıyla cinsleri içerisinde meşhur bir yere getirir. İlçemizde bağcılık , köylerimizin hemen hemen genelinde ve ilçe merkezini çevreleyen tepelerde yapılmaktadır.
Sebzecilikte, özellikle; domates (20 bin ton), salatalık (140 ton), biber (175 ton), lahana (1250 ton), soğan (1500 ton ) sarımsak (70 ton), patates (6000 ton), karpuz (5100 ton), kavun (100 ton).
Yukarıdaki bilgiler ilçe tarım müdürlüğü 1998 yılı brifinginden alınmıştır.
b) -Hayvancılık :
Büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvancılığının, genel olarak modern usullere göre yapılamadığı ilçemizde nadiren de olsa günümüz yetiştiriciliğine örnek ahır ve kombinalara rastlamak mümkün. İlçenin dağlık kesimlerinde; özellikle Binboğa dağı eteklerine yakın yerleşim alanlarında koyun yetiştiriciliği yapılır. Zira bu bölgede Yayla usulü yetiştiricilik hakimdir. Ovalara doğru inildiğinde, Büyükbaş hayvancılığı ön plana çıkar Bilhassa son yıllarda kültür ırkı sığır besiciliği yaygınlaşmıştır. Bu sektörde yapılan üretim (Et-Süt ve Mamülleri) İlçe, ekonomisinde önemli bir yer tutar. Diğer taraftan kümes hayvancılığı, organize bir biçimde gelişmemiş olup, halk usulü besicilik devam etmektedir. Bunun yanı sıra ilçede 1 adet modern yumurta üretim tesisinin ve Devlet üretme çiftliği bünyesinde hizmet veren fenni tavuk yetiştiriciliğini de görmemiz mümkündür.
c) Tarım-Hayvancılıkla İlgili Faaliyet Veren Kuruluşlar
ca) TARIM KREDİ KOOPERATİFİ:
1948 yılında kurulan 1128 sayılı Tarım kredi kooperatifi, kuruluşundan bu yana Afşin merkez ve bağlı 19 köye hizmet etmektedir. 914 üyeli kooperatif, üyelerinin her türlü zirai girdi ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
Son yıllarda gerek kapsam, gerekse etkinliklerini olumlu yönde artıran kooperatifin hizmetlerini şöyle sıralamak mümkün. Her türlü zirai alet, zirai ilaç, hayvan yemi, tohumluk, gübre, ikraz ve satışlarına 1998 yılında kurduğu akaryakıt pompası ile motorin ve motor yağını da ekleyerek çiftçinin önemli bir ihtiyacını da karşılamıştır.
cb) PANCAR BÖLGE ŞEFLİĞİ:
İlçemizde uzun yıllardan bu yana (19) faaliyet ve hizmet veren kuruluş, pancar ekicisinin tüm gereçlerini karşılayacak, Deneyim ve yeteneğe kavuşmuştur. Aynı zamanda İlçe genelinde 4410 Hektarlık bir ekim alanının denetimine bakmaktadır.
cd) İLÇE TARIM MÜDÜRLÜĞÜ
İlçe merkezi ve iki kasabasında faaliyet gösteren müdürlüğün Görev Alanları:
a) Çiftçi Eğitim Toplantıları
b) (Kurslar-Seminerler)
c) Yayıncılık Faaliyetleri
d) Ev Ekonomisi Kursları
e) Hizmet İçi Eğitim
f) Sergi ve Teşvik Müsabakaları
g) Seçilmiş Çiftçi Faaliyetleri
h) Bitki Koruma Hizmetleri
ı) Destekleme Hizmetleri
i) Selektörler
j) Hayvan Hastalıklarıyla Mücadele ve Kontrol eğitimleri
İlçe Tarım Müdürlüğünde Hizmet Sahasında Bulunan Hayvan Sayıları
Sığır-Manda : 15.700 Adet Tek tırnaklı : 1.200 Adet
Koyun-Keçi :107.000 Adet Köpek-Kedi : 3.000 Adet
Kanatlı :150.000 Adet Arı (Kara kovan) : 180 Adet
Arı (Fenni) : 6.150 Adet
Hayvansal Üretim Durumu
Süt : 27.000 ton Et : 2.500 ton
Yağ : 500 ton Peynir : 2.000 ton
Yün-Yapağı : 150 ton Bal : 60 ton
Yumurta : 28.000.000 adet
ce) Afşin Meyvecilik Üretme İstasyonu Müdürlüğü
1954 Tarihinde Tarım Bakanlığının onayı ile “Afşin Meyve Fidanlığı ve Deneme tarlası" adı altında K.Maraş Teknik Ziraat müdürlüğüne bağlı olarak çalışmalarına başlamıştır. 1961 yılında Ziraat işleri genel müdürlüğüne bağlı “Afşin Fidanlık Müdürlüğü," 1978 yılından bu yana ise “Afşin Meyvecilik Üretme İstasyonu Müdürlüğü" adı altında görevini sürdürmektedir. Kuruluşunun ana hedefini, standart sertifikalı ve aşılı meyve fidânı üretimi oluştursa da kalem damızlıkları koleksiyon ve üretim bahçeleri, deneme konuları ile münavebe maksadıyla uygun tarla bitkileri de üretilmektedir. 580 Dekar sulu arazi üzerine kurulan üretim istasyonun da yılda yüz bin civarında fidan üretip halka dağıtılıp, 70 bin aşı gerçekleştirilmektedir.
d) Sanayii;
Afşin’de sanayii özel sektörde kayda değer ölçülerde gelişme göstermese de özellikle kamu sektöründe gelişme göstermiştir. Türkiye’nin önemli ölçüde elektrik üretimi, ilçede bulunan kömür havzalarından çıkarılarak elektrik üretiminde kullanılmaktadır. Aşağıda santralle ilgili bilgiler verilmiştir.
da) Afşin-Elbistan Termik Santralı :
Afşin-Elbistan Termik Santralı, Afşin-Elbistan havzasındaki düşük kaliteli linyit kömürünü kullanarak elektrik enerjisi üretmek amacı ile planlanarak kurulmuştur. Yıllık kömür tüketimi 18 milyon ton civarındadır. Üretim kapasitesi 8.1 milyar KWS. olup, her biri 344-MW gücünde (4) üniteden oluşarak toplam kurulu gücü 1376 MW. dır.
Toplam kurulu gücü 1376 MW olup,yıllık üretim kapasitesi 8,1 Milyar KWh dir. Bu üretimi gerçekleştirmek için yılda yaklaşık 18 Milyon ton Linyit kömürü tüketimi gerekmektedir.
TEAŞ ’a bağlı Termik santralının kurulu gücüne göre Afşin-Elbistan Termik Santralının payı %21,57 TEAŞ ’a bağlı tüm santralların kurulu gücüne göre %8,6 Türkiye toplam kurulu gücüne göre ise 6,2 dir.
Santralde bulunan mevcut 4 ünite, havzada bulunan 3,4 milyar ton kömürün kışla köy sektöründeki 440 milyon tonluk kısmını kullanabilecektir. Bu sayıdan da anlaşılacağı gibi bölgedeki kömür rezervi daha bir çok santraller yapılmasını gerektirmektedir.
1967 yılında Linyit havzasında araştırmalara başlanmış 1974 yılında saha, tanzim çalışmaları tamamlanmış ve 1975 yılında santral temeli atılmıştır.
Santralin üniteleri aşağıda belirtilen tarihlerde enerji üretimine başlamıştır.
1- Ünite 07.07.1984
2- Ünite 03.05.1985
3- Ünite 25.01.1986
4- Ünite 21.11.1987
Santral işletmeye alındığından, 2000 yılı Aralık ayı sonuna kadar 172 milyon ton kömür tüketilerek 74milyar KWh elektrik enerjisi üretilmiştir.KWh başına ortalama kömür tüketimi 2,35 kg olmuştur.
Santral kurulduğundan buyana en yüksek elektrik enerjisi üretimi 1999 yılı içinde 7,2 Milyar KWh .dır.
Santral su ihtiyacı Elbistan da bulunan Ceyhan Nehri kaynağından her biri 1m çapında ve 30 km uzunluğunda iki çelik boru hattı ile karşılanmakta olup, MWh başına 4 m3’tür
Santralde üretilen enerji 380 kV ve 31,5 kV şait sahası enterkonnekte sisteme, Linyit işletmelerine ve santral yardımcı sistemlerine gerekli enerjiyi verecek şekilde tesis edilmiştir.
Santralın en önemli özelliği düşük kaliteli, yüksek nem ihtiva eden linyiti yakabilmek için projelendirilmiş oluşudur. Bunkerler den değirmenlere alınan kömür burada öğütülerek baca gazı ile kurutulmaktadır. Kömür tozu karışımının bir bölümü direk kazana verilirken bir bölümüde elektrostatikfiltrelere (Brüden Filitreleri) gönderilmektedir.Bu filtrelerde kuru kömür tozu tutulmakta gaz ve buhar karışımı atılmaktadır. Filtrelerden çıkan kuru toz kömür ısıl değeri yükseltilmiş yakıt olarak
kazana verilmektedir.Bu yakıt toplam miktarın yaklaşık %30’u dur.
Santralın tam yükte kömür ihtiyacı saatte 3.000 ton’ dur. Bu miktar kömürün yakılmasıyla saatte oluşan 400-600 ton arasındaki kül, %99 verimli elektrofiltreler de tutulmakta ve bant sistemiyle kömürün alınmasıyla oluşan boşluğa sevk edilmektedir. İşletmemizin sıvı atıkları da maksimum pis su arıtma, küllü su arıtma ve nötralizasyon havuzlarında gerekli fiziksel ve kimyasal işlemlere tabi tutularak çevre kirliliğini önlemektedir.
İşletmede bulunan hava kalitesi ölçüm cihazları ve baca gazı analizörleri ile sürekli olarak ölçümler yapılmaktadır.